Nếu sử dụng Facebook, hẳn bạn đã quen với fanpage và lợi ích của chúng. Để khởi tạo một fanpage không khó và tham gia còn dễ dàng hơn: chỉ việc bấm Like là xong. Tuy nhiên, xung quanh nút Like còn nhiều chuyện bất ngờ khi nạn mua bán Like ngày càng nở rộ hiện nay.
Mấy năm trước, muốn kiếm được số lượng Like đáng kể, quản lý fanpage phải mất công sức kêu gọi bạn bè, tìm nội dung độc và update thường xuyên. Song không muốn tốn công mà vẫn đạt mục đích thì sao nhỉ? Lợi dụng kẽ hở trong quy định của Facebook, mẹo kiếm Like kinh điển được phát hiện: bắt người dùng bấm Like trước khi tham gia ứng dụng, nhờ đến website trao đổi Like hoặc mở chương trình theo phom người thứ X bấm Like sẽ nhận được phần thưởng.
Một trang trao đổi Like khá nổi tiếng hiện nay.
Ai là người mua Like? Đấy có thể là chủ nhân của những cửa hàng online hoặc cộng đồng non trẻ còn thiếu uy tín. Họ không ngần ngại bỏ tiền thuê người kiếm Like càng nhanh càng tốt. Và mỗi hợp đồng lớn như thế, người bán có thể thu lời cả chục triệu đồng.
Tin rao vặt về nhu cầu mua Like trên Google.
Phong trào mua bán Like xuất hiện trên thế giới từ lâu, nhưng khoảng 2 năm gần đây mới phủ sóng tại Việt Nam. Người dùng ban đầu cũng rất hững hờ với dịch vụ này. Đến bây giờ, hoạt động mua bán Like bỗng phát triển rầm rộ trên khắp các diễn đàn.
Mua bán Like thực sự mang lại lợi ích?
Theo anh Hiệp, 27 tuổi, admin một fanpage khá nổi tiếng trên Facebook chia sẻ: “Với môi trường cạnh tranh khốc liệt, để một fanpage mới thành lập thu hút cộng đồng tham gia rất khó khăn. Cũng giống khi bạn xin việc, muốn thành công thì bạn phải có hồ sơ thật đẹp. Và nếu không thì cơ hội sẽ giảm xuống đáng kể”.
Mất bao lâu để được số Like trên nếu không ăn gian?
Với dân bán đồ online trên Facebook cũng vậy. Phần lớn cửa hàng chỉ bán qua mạng, càng nhiều người Like thì phạm vi khách hàng càng tăng. Nếu là trang cá nhân thì chẳng ai muốn kết bạn lung tung, nhưng trên fanpage bạn hoàn toàn thoải mái. Trên thực tế, thị trường mua bán Like đang giúp các fanpage đạt được mục đích, dù hầu hết chỉ mang tính chất trang trí và người bán Like kiếm thêm thu nhập.
Không thể phủ nhận sự phiền toái do tình trạng Like ảo gây nên. Điều dễ nhận thấy nhất là khung Notification dày đặc thông báo của ứng dụng rác. Với phần lớn Facebook-er, điều này thực sự gây khó chịu bởi những tin nhắn trùng lặp, lời mời vô bổ…
Sâu xa hơn, chúng còn giảm bớt tính trung thực, khách quan khi bạn tham gia cộng đồng ảo. Thử tưởng tượng bạn tham gia fanpage có nhiều Like nhưng thực chất vắng tanh. Hoặc khi mua hàng qua một shop có lượng Like “khủng”, bạn dám chắc tất cả đều thực hay chỉ là con số “lừa tình”?
Nếu người bán Like làm gia tăng ứng dụng nhảm trên Facebook thì người mua cũng phải đối mặt với nhiều chuyện đau đầu. Họ đầu tư khoản tiền lớn để tăng Like cho fanpage nhưng hiệu quả thì không ai đảm bảo (như việc trong hàng nghìn lượt chẳng có mấy người Việt Nam).
Việc mua bán đa phần vận hành âm thầm, không công khai. Điều này kéo theo một bộ phận thành viên Facebook coi chúng là một nghề. Nếu một ngày Facebook hạn chế khả năng trao đổi (như trang YouLikeHits không còn được Facebook hợp tác), hoặc phát hành những chương trình chặn ứng dụng spam thì sẽ trở thành thảm họa với dân bán Like.
“Mã độc” tự động thêm bạn bè vào group trên Facebook
Nhiều người đã ví hành động này giống như dịch vụ “mua fan, bán like” thông qua các ứng dụng trên Facebook thời gian trước vì đều nhanh chóng làm tăng lượng thành viên và liên tục “bỏ bom” Notification (thông báo) của người dùng.
Trao đổi với phóng viên ICTnews, ông Nguyễn Minh Đức – Giám đốc Bộ phận An ninh mạng Bkav cho biết, mã độc tự động thêm bạn bè vào group trên Facebook không chỉ lợi dụng những người “nhẹ dạ cả tin” mà còn gây phiền toái cho những thành viên bạn bè khác trên Facebook như bị mời (invite) vào những sự kiện không mong muốn hay liên tục hiện Notification làm nhiều thành viên cảm thấy khó chịu.
Trước đó, giữa tháng 5/2011, trên cộng đồng người sử dụng mạng xã hội Facebook ở Việt Nam xuất hiện rất nhiều thông báo spam có nội dung “Facebook đã trang bị thêm tính năng Dislike và hãy bấm vào “Enable Dislike Button” để kích hoạt” hay ngụy tạo plugin video nhạy cảm của các ca sĩ diễn viên hay cầu thủ nổi tiếng như Rihanna, Emma Watson, Ronaldo… để dễ lừa người sử dụng.Thông báo này khiến không ít người cả tin sập bẫy. Qua đó, hacker có thể chiếm quyền điều khiển tài khoản nhằm tiếp tục phát tán các tin nhắn spam đến Facebook bạn bè của nạn nhân.
Không nên làm theo các hướng dẫn khi chưa hiểu rõ
Có một sự thật trớ trêu là người ta muốn được biết “Ai vừa xem trang cá nhân Facebook của tôi” hơn là “Làm thế nào để quê tôi hết đói nghèo”. Chỉ cần tìm kiếm trên Google là bạn có thể phát hiện ra một loạt các bài hướng dẫn, ứng dụng… giúp bạn biết được ai là “fan hâm mộ thầm kín” của mình.
Nhưng, liệu các bài hướng dẫn, các ứng dụng này có đem lại kết quả chính xác hay không? Xét về khía cạnh kỹ thuật, liệu bạn có thể biết được ai đang xem trang Facebook của mình hay không?
Suy nghĩ rằng bạn có thể biết “Ai quan tâm đến bạn” đã và đang là một trong những suy nghĩ sai lầm phổ biến nhất trên Facebook. Bất kể là có hàng chục hay hàng trăm triệu người dùng đang thèm ước được biết đến những người hâm mộ bí mật của mình, câu trả lời sẽ luôn luôn là “KHÔNG”. Bạn sẽ không bao giờ biết được ai là người vào xem trang cá nhân của mình nhiều nhất.
Chắc chắn là Facebook đang theo dõi nhiều thông tin của người dùng nhằm phục vụ cho quá trình phát triển sản phẩm của mình, song điều đó không có nghĩa rằng mạng xã hội này sẽ công bố các thông tin trên tới người dùng. Facebook có biết ai là người đang quan tâm đến bạn nhiều nhất, nhưng bạn sẽ không bao giờ được biết thông tin này. Chính sách của Facebook là như vậy.
Nói tóm lại, từ vị trí một người dùng bình thường, bạn sẽ không bao giờ tiếp cận được với thông tin “Ai quan tâm đến bạn” cả, và sẽ không có ứng dụng hoặc “mẹo” nào giúp bạn có được thông tin này.
Hàng triệu người dùng vẫn hi vọng sẽ có cách tiếp cận thông tin mà Facebook… không bao giờ công bố
Có rất nhiều ứng dụng tuyên bố có thể giúp bạn biết được ai là người đang theo dõi bạn nhiều nhất. Số lượng “Like” khá đông đảo của các ứng dụng này khiến nhiều người dùng sẵn sàng tặc lưỡi nhấn Like và làm theo với tâm lý “Chắc không bị làm sao đâu”. Đây có phải là cách nghĩ đúng đắn hay không?
Hãy thử nghĩ như thế này, nếu như ai đó muốn bán cho bạn một chiếc đồng hồ Seiko với giá 100.000 đồng, bạn sẽ mua chiếc đồng hồ này, hay bạn sẽ ngờ vực rằng đây là một chiếc đồng hồ “rởm”? Khi tham gia sử dụng các ứng dụng đáng ngờ trên Facebook, bạn sẽ không bị mất tiền ngay lập tức, nhưng có lẽ bạn cũng thường bỏ qua, không kiểm tra quyền truy cập của ứng dụng. Bởi vậy, bạn sẽ để lộ nhiều thông tin cá nhân tới các chủ ứng dụng có mục đích xấu, và do đó thể gây tai hại về lâu về dài.
Sau khi các loại ứng dụng lừa đảo dạng này bị xóa khỏi Facebook, “hacker” chuyển sang hình thức lừa chạy Javascript
Về bản chất, các ứng dụng khẳng định có thể cho bạn biết “Ai đang quan tâm đến bạn:” sẽ chia làm 2 loại:
1. Ứng dụng hoàn toàn lừa đảo, không cung cấp bất kì một thông tin nào, đưa bạn vào các nhóm hoặc trang hâm mộ (fanpage) đáng ngờ để sử dụng cho các mục đích xấu. Một số ứng dụng dạng này cũng sẽ là cánh cửa cho phép mã độc lây lan.
2. Ứng dụng có cung cấp thông tin, nhưng chỉ là thông tin “giả” được xây dựng từ hệ cơ sở dữ liệu bao gồm những người dùng khác – những người cũng nhẹ dạ cả tin như bạn.
Loại ứng dụng thứ 2 không nguy hiểm bằng loại thứ 1 nhưng cũng có thể gây khó chịu cho bạn và các bạn bè trên Facebook của bạn. Dĩ nhiên, cả 2 loại ứng dụng đều không thể cung cấp cho bạn thông tin mà bạn thực sự cần biết. Ngoài ra, nếu sử dụng loại thứ 2, bạn cũng có thể sẽ gặp nhiều rắc rối tế nhị nếu như lọt vào danh sách những người quan tâm đến một người bạn nào đó, đặc biệt là khi các thông tin này là hoàn toàn sai sự thật.
Số lượng kết quả tìm kiếm khá nhiều trên Google cho thấy kẻ lừa đảo đã đánh trúng tâm lý của người dùng
Phải làm gì khi đã lỡ cài ứng dụng “Ai quan tâm đến bạn nhất”?
Hãy ngay lập tức truy cập vào trang quản lý ứng dụng của bạn và loại bỏ các ứng dụng lừa đảo dạng này. Trong danh sách ứng dụng, chọn dấu “x” ngay bên cạnh ứng dụng độc.
Một số dịch vụ của bên thứ 3 như MyPermissions cũng sẽ cho phép bạn xóa bỏ nhiều ứng dụng cùng lúc.
Bạn chỉ có thể hi vọng rằng ứng dụng mà bạn đã dùng không phải là ứng dụng độc và bạn bè trên Facebook của bạn đã không nhận được một loạt tin nhắn rác. Nếu trường hợp này đã xảy ra, hãy đăng tải lên Facebook của mình một lời xin lỗi và giải thích rõ ràng.
Bạn có thể xem được những thông tin gì từ Facebook của mình?
Thật may mắn cho những người muốn khám phá mức độ nổi tiếng của chính mình: dịch vụ thu thập dữ liệu Wolfram Alpha có một công cụ phân tích Facebook khá hữu hiệu.
Bạn sẽ phải cung cấp quyền truy cập tới một số dữ liệu cụ thể cho Wolfram Alpha. Đây không phải là một điều quá đáng lo ngại bởi Wolfram Alpha là một dịch vụ khá uy tín, và chắc chắn không một công cụ nào có thể phân tích dữ liệu của bạn nếu như không truy cập được vào thông tin cả. Quan trọng nhất, dịch vụ này cũng sẽ không làm phiền các bạn bè Facebook của bạn bằng các tin nhắn rác, mời sử dụng.
Thực tế, các thông tin mà Wolfram Alpha tổng hợp đều là các thông tin công khai và xác thực. Bạn thậm chí có thể tự tổng hợp các thông tin này, song Wolfram Alpha sẽ giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian.
Ngoài ra, bạn cũng có thể nghiên cứu sử dụng Google Analytics để phân tích trang fanpage của mình, song ở khía cạnh này Wolfram Alpha là lựa chọn tốt nhất.
Kết luận: Bạn sẽ không bao giờ biết ai đã xem trang của mình
Ước tính, trong thời điểm hiện tại mỗi ngày có hơn 25 tỉ lượt Like trên Facebook.
Người ta chỉ “làm quá” trên Facebook khi trong cuộc sống thực họ chẳng có gì để nói: nhạt nhẽo, một màu, không đam mê. Bởi nếu ai đó sống đủ “sâu” trong thế giới thực, họ sẽ chẳng còn thời gian rảnh rỗi để tô màu cho những thứ ảo giác phù phiếm lửng lơ đâu đó giữa bàn phím máy tính và những lần nhấp chuột.